Nebbiolo, de welbekende druif waarmee Barolo en Barbaresco gemaakt wordt, vind je ook terug in Valtellina, de noordelijkst gelegen vallei in Lombardije. Op de rotsachtige steile terrassen vindt de Nebbiolo een ultiem alpenwijngaardklimaat. Beschermd door de Alpenkam tegen regen en storm, en gestreeld door de milde bries komende van het Comomeer.

Een klein wijngebied, wel het grootste terraswijngebied van Italië, met de kenmerkende muretti (muurtjes). De terrasvormige wijngaarden hebben sterke overeenkomsten met deze uit Zuid-Tirol (Alto Adige), die andere bergwijnregio in de Italiaanse Alpen.

 

Terroir

Op zeer steile hellingen zijn de zuidelijk geörienteerde wijngaarden ingebed tot op een hoogte van 750m boven de zeespiegel. Hierdoor is dit gebied gekenmerkt door grote dagelijkse temperatuurschommelingen. Frisse zuren gegarandeerd!

Omringd door de Alpen wordt Valtellina goed afgeschermd voor te koude winden uit het noorden en overdreven warme winden uit het zuiden, of zorgen ze voor een kleinere vochtigheidsgraad. Nochtans hebben we hier warme droge zomers met lange dagen zon.

De bodems hier bestaan uit een complexe mix van klei, leem, zand en grind, en rijk aan silica.

Een kleine en weinig bekende wijnregio, en met haar Nebbiolo een goed bewaard geheim in de wijnwereld.

 

De wijnen uit Valtellina

De Chiavennasca druif, de lokale aanduiding voor de Nebbiolo, resulteert in een elegante en aromatische rode wijn. Van nature met een lager alcoholgehalte en wat lichter dan hun beter bekende neven Barolo en Barbaresco uit de Piemonte.

Wel met eenzelfde complexiteit, finesse en bewaarpotentieel. Het Valtellina terroir zorgt voor extra aromatische dimensies van alpenkruiden en hartige minerale toetsen, naast de klassieke kenmerken van de Nebbiolo-druif (zoals rozen, rode bessen, kamfer en leer).

In de Valtellina regio worden vier verschillende appellaties geproduceerd : Sforzato (DOCG), Valtellina Superiore (DOCG), Rosso di Valtellina DOC en Alpi Retiche IGT.

 

Alpi Retiche IGT

De appellatie Alpi Retiche IGT is eerder vrij onbekend. Het beslaat de ganse provincie Sondrio en bestaat sedert 1995.

Kenmerkend zijn de ronde, tannine-rijke rode wijnen, voornamelijk gebaseerd op Chiavennasca (Nebbiolo) en lokale variëteiten zoals Pignola en Rossola.

Ook de witte wijnen (meestal blends van internationale rassen zoals Chardonnay, Sauvignon Blanc en Riesling, al dan niet aangevuld met lokalere druivensoorten zoals Manzoni Bianco) of zelfs Nebbiolo gevinifieerd als witte wijn, vallen hieronder.

Nebbiolo gevinifieerd als rosé wijn ressorteert ook onder deze benaming. En deze wijn resulteert in een fijne rosé wijn met structuur en aangename zuren.

 

Rosso di Valtellina DOC

Binnen de appellatie Rosso di Valtellina DOC zijn de wijnen fris, soepel en fruitig. Een minimale verplichte rijping van zes maanden op stalen tanks, waarmee de fruitigheid en jeugdige expressie van de wijn kan benadrukt worden.

 

Valtellina Superiore DOCG

De appellatie Valtellina Superiore heeft sinds 1998 de DOCG-classificatie. Voorwaarden voor deze classificatie zijn minstens 90% chiavennasca gebruikt, minimaal 24 maanden rijping, waarvan minimaal 12 maanden in houten vaten, en een minimaal alcoholpercentage van 12%.

De Valtellina Superiore DOCG zone is onderverdeeld in 5 subzones. Van oost naar west gerangschikt zijn dit   Valgella, Inferno, Grumello, Sassella en Maroggia. De subzone mag op het etiket vermeld worden, indien druiven afkomstig zijn uit één enkele specifieke zone.

Elke subzone heeft door zijn ligging, ondergrond en terroir eigen profiel- en smaakkenmerken.

 

Sforzato DOCG

De Sforzato (of Sfursat) is misschien wel de bekendste appellatie in Valtellina, sedert 2003 een DOCG gemaakt van ingedroogde druiven, net zoals de bekendere Amarone uit Valpolicella.

Het proces van het indrogen van druiven gedurende enkele maanden wordt veel toegepast in Noord-Italië, een reeds eeuwenoude traditie.

Vandaag worden in Valtellina de rijpe druiven wat later geoogst om ze minder lang te drogen. Hierdoor ervaar je beter de frisse zuren en de elegante zwarte en rode fruittoetsen, zo typisch voor de Valtellina Sforzato wijnen.

De meeste Sforzato wijnen hebben een alcohol gehalte tussen 14% en 16%.

Net zoals in Valpolicella, waar het residu van de Amarone-wijnen wordt gerecupereerd voor de produktie van de Ripasso-wijnen, wordt ook het residu van de Sforzato vaak herbruikt voor de Valtellina Superiore.

 

Producent in de kijker

In deze regio hebben wij Cà Bianche geselecteerd. Een jonge wijnmaker, gelegen op de steile hellingen boven Tirano, zeer noordelijk, tegen de Zwitserse grens en de Alpenhoofdkam aan.

Op slechts 3 hectaren wijngaard, gelegen tot op 700m hoogte, worden 12.000 flessen, verdeeld over 5 labels, geproduceerd. Een Rosso di Valtellina DOC, twee Valtellina Superiore DOCG,  één normale en één Riserva, een rosé wijn op basis van de Nebbiolo druif (Settecento, verwijzend naar de hoogte) en natuurlijk de Sforzato DOCG.

Lees hier verder over deze producent en zijn wijnen!